Sự ngu dốt của người có học đi theo sau kiến thức. Chúng tôi cũng xác định, bàn luận về bốn cấp độ đọc và chỉ ra các cấp độ này nối tiếp nhau ra sao; chú trọng đến cấp độ cao hơn, nhấn mạnh việc đọc phân tích và đọc đồng chủ đề. Việc chuẩn bị cho đọc đồng chủ đề tức là đọc soát qua một lượt các cuốn sách trong thư mục của bạn dường như cũng có thể được tiến hành đồng thời với việc đọc phân tích.
Có thể bạn đã đọc sách lâu rồi, và việc phải học lại từ đầu khiến bạn thấy ngại. Chúng hỏi các câu hỏi hạng nhất và được viết chủ yếu dành cho các độc giả bình thường chứ không phải chỉ riêng cho các triết gia. Với khái niệm đọc bên trong, chúng tôi muốn nói tới quá trình đọc một cuốn sách bằng cách sử dụng thông tin trong chính cuốn sách đó, trong sự độc lập tương đối với những cuốn sách khác.
Bạn không nên chỉ áp dụng một tốc độ đọc duy nhất mà bạn cho là đúng. Việc này hoàn toàn cần thiết, nhất là trong những trường hợp bạn không thể phân loại cuốn sách dựa vào tên sách hay những trang đầu. Một tác giả có thể không rút ra được kết luận tiềm ẩn trong các bằng chứng hay nguyên lý của mình, làm cho quá trình suy luận của anh ta chưa hoàn thành.
Ông không chỉ nêu những nhận định chính là định nghĩa, định đề và tiên đề của mình ngay từ đầu, mà còn ký hiệu mỗi nhận định được chứng minh. Đó là độc giả trung thành của cuốn sách kinh điển buộc phải tìm ra ý nghĩa của cuốn sách và nhận thấy nó đúng theo cách hiểu của từ đúng. Triết học phải giải thích bản chất của sự việc chứ không phải mô tả như khoa học.
Người viết và nói đều phải cố gắng, không ít thì nhiều, nhưng người đọc và nghe thì chẳng phải làm gì. Thế giới trong các tác phẩm vĩ đại xét về mặt nào đó là tốt đẹp nên chúng ta muốn được sống trong đó càng lâu, càng thường xuyên càng tốt. Kịch không mô tả nhiều như tiểu thuyết, nhưng những vấn đề cần nói tới khi đọc kịch thì cũng tương tự như khi đọc tiểu thuyết.
Nhưng chúng ta không cần đọc chi tiết cả cuốn, nhất là lần đọc đầu tiên. Có khi toàn bộ tác phẩm nói về một vấn đề hoàn toàn khác mà không từ ngữ nào trong đó diễn tả hết. Cả suy nghĩ và hành động thực tiễn đều không phải là việc của trí óc mà cần có sự tham gia của cảm xúc.
Điều này lý giải tại sao chúng ta gọi những câu ẩn chứa nhận định là câu tường thuật và những câu nêu câu hỏi là câu nghi vấn. Lời đánh giá thực tiễn ngay trước hành động phải thật cụ thể. Tương tự từ điển, bách khoa toàn thư là một công cụ bổ trợ có giá trị khi ta đọc một cuốn sách hay (sách dở thường không cần đến bách khoa toàn thư).
Điều chúng tôi muốn nhấn mạnh ở đây là đọc phân tích luôn luôn tích cực. Vì thế, ngay cả khi bạn là một người luôn bận rộn và hay gặp vướng mắc với việc đọc sách, hãy thử tìm lời giải trong Đọc sách như một nghệ thuật, biết đâu bạn sẽ thay đổi quan điểm của mình. Theo quan sát của họ (không dùng kính viễn vọng), dường như các thiên thể chỉ thay đổi vị trí, chúng dường như không sinh ra và cũng không mất đi như cây cỏ hay muông thú, chúng cũng không thay đổi về kích thước và chất lượng trong khi tất cả các vật thể trên trái đất đều thay đổi về nhiều khía cạnh chứ không phải chỉ về vị trí.
Họ sống là nhờ những yêu cầu mà công việc đặt ra cho trí não họ. Bây giờ chúng tôi sẽ đi sâu phân tích một phần nhỏ - phần thứ hai của Hiến pháp. Việc một số tác giả chú ý sử dụng những từ cổ hoặc các nghĩa cổ khiến cho việc đọc sách cũng gây khó khăn không kém việc dịch sách.
Diễn đạt nội dung chính của toàn bộ cuốn sách một cách ngắn gọn nhất. Bởi vậy, bạn phải tìm được tiếng nói chung với tác giả theo cách khác với trước đây. Hãy chụm ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa lại với nhau, rồi lướt con trỏ này trên một dòng nhanh hơn một chút so với tốc độ bình thường của mắt.